Tham dự buổi lễ có khoảng 100 người trong đó có giáo sư Tương Lai, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Đầu, bác sĩ Huỳnh Tấn Mẫm, phó giáo sư tiến sĩ Hoàng Dũng, tiến sĩ Phạm Chí Dũng…Đặc biệt còn có sự hiện diện của hai bà quả phụ Huỳnh Thị Sinh và Ngô Thị Kim Thanh, vợ góa của các sĩ quan Việt Nam Cộng Hòa trong trận hải chiến Hoàng Sa là Ngụy Văn Thà và Nguyễn Thành Trí.
Theo những hình ảnh trên mạng, gian phòng diễn ra buổi lễ không có một băng-rôn nào về Hoàng Sa – Trường Sa, mà chỉ có những dòng chữ viết mờ nhạt, rất khó đọc trên tường « Tưởng niệm, tri ân & cầu nguyện cho các đồng bào & chiến sĩ đã bảo vệ biển đảo », và chữ « Hoàng Sa – Trường Sa » ở phía dưới gần như không đọc nổi.
Trả lời phỏng vấn của chúng tôi, phó giáo sư tiến sĩ Hoàng Dũng, giảng dạy tại trường đại học Sư Phạm Thành phố Hồ Chí Minh cho biết nhận định chung:
PGSTS Hoàng Dũng : Ở Việt Nam, thì đúng như là câu thơ của Cao Bá Quát trong bài « Bãi cát dài » :
Bãi cát dài, bãi cát dài
Tiến một bước lại lùi hai bước
Vừa rồi chung quanh những chuyện về Hoàng Sa – Trường Sa thì đúng là như thế. Sau khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đến gặp Hội Sử học, cho biết là có thể tổ chức công khai tưởng niệm các liệt sĩ ở Hoàng Sa, kỷ niệm 40 năm Trung Quốc xâm chiếm Hoàng Sa, thì người ta tưởng rằng lãnh đạo Việt Nam đã thay đổi. Nhưng mà những gì xảy ra trên thực tế mấy ngày qua đã cho thấy rằng sự tin tưởng như thế là vội vàng.
Ở Đà Nẵng, người ta biết rằng ông Ngữ là Chủ tịch huyện Hoàng Sa, cuối cùng phải viết một cái thư cáo lỗi. Lý do nêu lên là chuẩn bị không được chu đáo. Cộng đồng mạng truyền đi hình ảnh sân khấu Hoàng Sa được xây dựng rất đẹp, có thể nói là hoành tráng. Không hiểu là « không được chu đáo » nghĩa là gì ?
Nhưng mà ở Việt Nam dần dần người ta phải tập thói quen là nghe như thế, nhưng mà phải nghĩ ra điều khác. Sáng hôm nay ở Hà Nội người dân đi biểu tình cũng để kỷ niệm 40 năm Hoàng Sa bị xâm chiếm. Tuy không phải là bị đàn áp một cách bạo liệt như đã từng xảy ra, nhưng không phải là những người biểu tình tự do muốn làm gì thì làm. Nhân viên an ninh cũng xô đẩy, ngăn trở, và trưa nay tôi được giáo sư Nguyễn Huệ Chi là người tham gia trực tiếp vào cuộc biểu tình cho biết rằng đã có lúc đoàn biểu tình phải thét lên : « Đả đảo bọn bán nước ! ».
Như thế chúng ta thấy rằng thay vì tổ chức cho tử tế, mình lại ngăn trở như vậy thì không thể nào mà không khiến cho đồng bào nghĩ không được đẹp về chính quyền. Tôi thấy về mặt ứng xử, điều đó không tốt tí nào.
RFI : Nhưng dù sao cũng còn hơn là ở Saigon, vì không thấy có hoạt động nào, trừ buổi lễ tưởng niệm hôm qua mà những dòng chữ viết trên tường cũng rất mờ nhạt ?
Tôi là người có tham dự buổi đấy, phải nói là rất bất ngờ khi chỉ có một tấm bảng, trên đó viết bằng bút mấy dòng chữ để tưởng niệm, tri ân các liệt sĩ ở Hoàng Sa, rất là nhạt. Chính tôi chụp ảnh mà cũng không thấy rõ được.
Tại sao như vậy ? Thì tôi có đi hỏi một người có trách nhiệm. Họ cho tôi biết, tất nhiên là với tất cả sự dè dặt, rằng rất có thể là do an ninh – do những người phụ trách về chính trị, an ninh gây áp lực cho Dòng Đa Minh, là đơn vị tổ chức, chủ sở hữu địa điểm 43 Nguyễn Thông. Đến mức những người tổ chức không biết là có thể được tổ chức hay không.
Cuối cùng khi đã được tổ chức, họ có ra một điều kiện là không được có băng-rôn, biểu ngữ gì cả, đẩy phía tổ chức vào thế bị động. Vì trước đây theo tôi biết là họ đã có chuẩn bị băng-rôn rồi, chứ không phải đến nỗi là không có gì cả. Nhưng đến khi bị ra lệnh như thế, mà bên này thì muốn tổ chức, nên không kịp chuẩn bị một cái gì đó đẹp hơn, để ít ra người ta cũng thấy là chu đáo, thì không làm kịp.
Cũng theo tôi biết, người ta đòi phải bảo đảm không được biểu tình. Tôi nhớ là anh bạn kể cho tôi chuyện này đã nói rằng ở trong khuôn viên của 43 Nguyễn Thông thì chúng tôi bảo đảm, nhưng mà ra ngoài thì đó là chuyện của các anh, tôi không biết được.
Có thể nói với chị sơ qua cái không khí như thế. Tôi xin nói lại, nếu cho đó là thông tin chính thức thì không phải, vì chả ai nhân danh người tổ chức để trả lời chính thức như vậy. Nhưng đó là những tin do bạn bè cho biết, và ở Việt Nam thì những cái tin như thế này không xa sự thật bao nhiêu đâu.
RFI : Cám ơn ông đã cho biết những chi tiết trên. Nhưng ông nghĩ gì, khi sau đúng bốn mươi năm, những người đã ngã xuống để bảo vệ chủ quyền của Việt Nam tại Hoàng Sa lại một lần nữa bị lãng quên ?
Tôi thấy khó nói rằng một lần nữa bị lãng quên, mà trong lòng của từng người dân – những người nào biết nghĩ về đất nước thì họ không thể quên được. Và ngay cả báo chí « lề phải », tuy dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Ban tuyên giáo, của cấp trên, nhưng vừa rồi họ cũng có làm được nhiều chuyện về Hoàng Sa.
Họ công khai nói về cái chết của những người đã ngã xuống ở Hoàng Sa năm 1974. Họ đi vào chi tiết nữa cơ, chứ không phải chỉ nhắc qua đâu. Tờ Tuổi Trẻ chạy một loạt đến năm bài liền, tờ Thanh Niên cũng như vậy. Sự lặng đi của báo chí « lề phải » chỉ mới xảy ra một, hai ngày nay thôi. Tức là sự thay đổi chính sách nó nhanh lắm, và cũng mới đây thôi.
Có thể nói rằng quên thì không phải quên, nhưng tất cả những chuyện khi cho phép, khi thì không cho phép – tôi xin mở ngoặc, ngay cả khi không cho phép cũng không có nghĩa là quên – phản ánh một chính sách ở trên họ lúng túng không biết đối xử với Trung Quốc ra làm sao. Hoặc thậm chí đối xử với nhau như thế nào. Họ chưa kịp nghĩ, hay là nghĩ rồi mà không có cách giải quyết !
Tôi nghĩ việc chỉ đạo báo chí khi thế này, khi thế kia phản ánh tình hình đó. Chứ không phải lúc họ chợt nhớ, lúc lại quên bẵng.
RFI : Ông có nghĩ là do bị áp lực từ phía "bên kia" ?
Bên kia là bên nào hả chị ?
RFI : Dạ, từ Trung Quốc chẳng hạn…
À, cái đó tôi không rõ. Mà người ta đoán là như thế. Nhưng thực ra chuyện chính trị ở Việt Nam là một thứ chính trị hũ nút, không ai cho ai biết đâu. Chúng ta có thể biết được rất nhiều tin ở nước ngoài, thậm chí tôi có thể biết kỹ lưỡng cái tin Tổng thống Pháp đi vào thăm cô vợ đang bị sốc nằm ở bệnh viện. Thế nhưng khó thể đọc cái tin như thế ở Việt Nam, về những ông lãnh đạo Việt Nam.
Người dân Việt Nam hoàn toàn có quyền tự do tìm hiểu tin tức của toàn thế giới, chứ còn ở Việt Nam thì không. Thành thử tôi không có đủ thông tin để nói như vậy.
Nhưng mà vấn đề ở chỗ này : Nếu người ta cứ làm như thế, thì tránh sao được người dân nghĩ rằng lãnh đạo Việt Nam đã bị phương Bắc làm áp lực rồi, và phải chịu thua cái áp lực đó.
RFI : Xin rất cảm ơn Phó giáo sư tiến sĩ Hoàng Dũng ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Theo những hình ảnh trên mạng, gian phòng diễn ra buổi lễ không có một băng-rôn nào về Hoàng Sa – Trường Sa, mà chỉ có những dòng chữ viết mờ nhạt, rất khó đọc trên tường « Tưởng niệm, tri ân & cầu nguyện cho các đồng bào & chiến sĩ đã bảo vệ biển đảo », và chữ « Hoàng Sa – Trường Sa » ở phía dưới gần như không đọc nổi.
Trả lời phỏng vấn của chúng tôi, phó giáo sư tiến sĩ Hoàng Dũng, giảng dạy tại trường đại học Sư Phạm Thành phố Hồ Chí Minh cho biết nhận định chung:
Bãi cát dài, bãi cát dài
Tiến một bước lại lùi hai bước
Vừa rồi chung quanh những chuyện về Hoàng Sa – Trường Sa thì đúng là như thế. Sau khi Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đến gặp Hội Sử học, cho biết là có thể tổ chức công khai tưởng niệm các liệt sĩ ở Hoàng Sa, kỷ niệm 40 năm Trung Quốc xâm chiếm Hoàng Sa, thì người ta tưởng rằng lãnh đạo Việt Nam đã thay đổi. Nhưng mà những gì xảy ra trên thực tế mấy ngày qua đã cho thấy rằng sự tin tưởng như thế là vội vàng.
Ở Đà Nẵng, người ta biết rằng ông Ngữ là Chủ tịch huyện Hoàng Sa, cuối cùng phải viết một cái thư cáo lỗi. Lý do nêu lên là chuẩn bị không được chu đáo. Cộng đồng mạng truyền đi hình ảnh sân khấu Hoàng Sa được xây dựng rất đẹp, có thể nói là hoành tráng. Không hiểu là « không được chu đáo » nghĩa là gì ?
Nhưng mà ở Việt Nam dần dần người ta phải tập thói quen là nghe như thế, nhưng mà phải nghĩ ra điều khác. Sáng hôm nay ở Hà Nội người dân đi biểu tình cũng để kỷ niệm 40 năm Hoàng Sa bị xâm chiếm. Tuy không phải là bị đàn áp một cách bạo liệt như đã từng xảy ra, nhưng không phải là những người biểu tình tự do muốn làm gì thì làm. Nhân viên an ninh cũng xô đẩy, ngăn trở, và trưa nay tôi được giáo sư Nguyễn Huệ Chi là người tham gia trực tiếp vào cuộc biểu tình cho biết rằng đã có lúc đoàn biểu tình phải thét lên : « Đả đảo bọn bán nước ! ».
Như thế chúng ta thấy rằng thay vì tổ chức cho tử tế, mình lại ngăn trở như vậy thì không thể nào mà không khiến cho đồng bào nghĩ không được đẹp về chính quyền. Tôi thấy về mặt ứng xử, điều đó không tốt tí nào.
RFI : Nhưng dù sao cũng còn hơn là ở Saigon, vì không thấy có hoạt động nào, trừ buổi lễ tưởng niệm hôm qua mà những dòng chữ viết trên tường cũng rất mờ nhạt ?
Tôi là người có tham dự buổi đấy, phải nói là rất bất ngờ khi chỉ có một tấm bảng, trên đó viết bằng bút mấy dòng chữ để tưởng niệm, tri ân các liệt sĩ ở Hoàng Sa, rất là nhạt. Chính tôi chụp ảnh mà cũng không thấy rõ được.
Tại sao như vậy ? Thì tôi có đi hỏi một người có trách nhiệm. Họ cho tôi biết, tất nhiên là với tất cả sự dè dặt, rằng rất có thể là do an ninh – do những người phụ trách về chính trị, an ninh gây áp lực cho Dòng Đa Minh, là đơn vị tổ chức, chủ sở hữu địa điểm 43 Nguyễn Thông. Đến mức những người tổ chức không biết là có thể được tổ chức hay không.
Cuối cùng khi đã được tổ chức, họ có ra một điều kiện là không được có băng-rôn, biểu ngữ gì cả, đẩy phía tổ chức vào thế bị động. Vì trước đây theo tôi biết là họ đã có chuẩn bị băng-rôn rồi, chứ không phải đến nỗi là không có gì cả. Nhưng đến khi bị ra lệnh như thế, mà bên này thì muốn tổ chức, nên không kịp chuẩn bị một cái gì đó đẹp hơn, để ít ra người ta cũng thấy là chu đáo, thì không làm kịp.
Cũng theo tôi biết, người ta đòi phải bảo đảm không được biểu tình. Tôi nhớ là anh bạn kể cho tôi chuyện này đã nói rằng ở trong khuôn viên của 43 Nguyễn Thông thì chúng tôi bảo đảm, nhưng mà ra ngoài thì đó là chuyện của các anh, tôi không biết được.
Có thể nói với chị sơ qua cái không khí như thế. Tôi xin nói lại, nếu cho đó là thông tin chính thức thì không phải, vì chả ai nhân danh người tổ chức để trả lời chính thức như vậy. Nhưng đó là những tin do bạn bè cho biết, và ở Việt Nam thì những cái tin như thế này không xa sự thật bao nhiêu đâu.
RFI : Cám ơn ông đã cho biết những chi tiết trên. Nhưng ông nghĩ gì, khi sau đúng bốn mươi năm, những người đã ngã xuống để bảo vệ chủ quyền của Việt Nam tại Hoàng Sa lại một lần nữa bị lãng quên ?
Tôi thấy khó nói rằng một lần nữa bị lãng quên, mà trong lòng của từng người dân – những người nào biết nghĩ về đất nước thì họ không thể quên được. Và ngay cả báo chí « lề phải », tuy dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Ban tuyên giáo, của cấp trên, nhưng vừa rồi họ cũng có làm được nhiều chuyện về Hoàng Sa.
Họ công khai nói về cái chết của những người đã ngã xuống ở Hoàng Sa năm 1974. Họ đi vào chi tiết nữa cơ, chứ không phải chỉ nhắc qua đâu. Tờ Tuổi Trẻ chạy một loạt đến năm bài liền, tờ Thanh Niên cũng như vậy. Sự lặng đi của báo chí « lề phải » chỉ mới xảy ra một, hai ngày nay thôi. Tức là sự thay đổi chính sách nó nhanh lắm, và cũng mới đây thôi.
Có thể nói rằng quên thì không phải quên, nhưng tất cả những chuyện khi cho phép, khi thì không cho phép – tôi xin mở ngoặc, ngay cả khi không cho phép cũng không có nghĩa là quên – phản ánh một chính sách ở trên họ lúng túng không biết đối xử với Trung Quốc ra làm sao. Hoặc thậm chí đối xử với nhau như thế nào. Họ chưa kịp nghĩ, hay là nghĩ rồi mà không có cách giải quyết !
Tôi nghĩ việc chỉ đạo báo chí khi thế này, khi thế kia phản ánh tình hình đó. Chứ không phải lúc họ chợt nhớ, lúc lại quên bẵng.
RFI : Ông có nghĩ là do bị áp lực từ phía "bên kia" ?
Bên kia là bên nào hả chị ?
RFI : Dạ, từ Trung Quốc chẳng hạn…
À, cái đó tôi không rõ. Mà người ta đoán là như thế. Nhưng thực ra chuyện chính trị ở Việt Nam là một thứ chính trị hũ nút, không ai cho ai biết đâu. Chúng ta có thể biết được rất nhiều tin ở nước ngoài, thậm chí tôi có thể biết kỹ lưỡng cái tin Tổng thống Pháp đi vào thăm cô vợ đang bị sốc nằm ở bệnh viện. Thế nhưng khó thể đọc cái tin như thế ở Việt Nam, về những ông lãnh đạo Việt Nam.
Người dân Việt Nam hoàn toàn có quyền tự do tìm hiểu tin tức của toàn thế giới, chứ còn ở Việt Nam thì không. Thành thử tôi không có đủ thông tin để nói như vậy.
Nhưng mà vấn đề ở chỗ này : Nếu người ta cứ làm như thế, thì tránh sao được người dân nghĩ rằng lãnh đạo Việt Nam đã bị phương Bắc làm áp lực rồi, và phải chịu thua cái áp lực đó.
RFI : Xin rất cảm ơn Phó giáo sư tiến sĩ Hoàng Dũng ở Thành phố Hồ Chí Minh.
Previous Article
Bài đăng
