Iran - phương Tây đạt thỏa thuận về hạt nhân

Lãnh đạo ngoại giao Châu Âu Catherine Ashton (T) và Ngoại trưởng Iran Mohammad Javad Zarif, trong cuộc đàm phán tại Geneve, 24/11/2013

REUTERS

Tú Anh

Vào đêm thứ Bảy rạng sáng Chủ nhật 24/11/2013, Iran và 5 nước thành viên thường trực Hội Đồng bảo An cộng với Đức đã đạt được thỏa thuận được đánh giá là « lịch sử », bước đầu giới hạn chương trình hạt nhân của Teheran. Cụ thể, Iran chấm dứt tinh lọc Uranium trên 5% và ngưng trang bị máy ly tâm, đổi lại, quốc tế sẽ giảm nhẹ cấm vận kinh tế.

Sau năm ngày đàm phán gay go không ngừng tại Genève, Iran và « nhóm lục cường » gồm Mỹ, Nga, Anh, Pháp, Trung Quốc cộng với Đức, đã đạt được thỏa thuận đầu tiên về hồ sơ hạt nhân của Teheran.

Trong cuộc họp báo chung vào đêm hôm qua cùng với Ngoại trưởng lục cường và Iran, trưởng đại diện ngoại giao của Liên Hiệp Châu Âu Cathrine Ashton long trọng thông báo, các bên đã đạt được « một thỏa thuận về mặt hành động ».
Cùng lúc đó tại Washington, Tổng thống Barack Obama cũng chào mừng kết quả đàm phán và cho rằng, thỏa thuận này « chận đường Iran chế tạo bom nguyên tử ».
Tại Iran, Tổng thống Hassan Rohani hoan nghênh thỏa thuận mà ông gọi là sẽ mở ra « những chân trời mới ».
Về những nội dung chính của thỏa thuận, theo Ngoại trưởng Iran Mohamed Javal, văn bản Genève cho phép Iran tiếp tục tinh lọc Uranium. Ngược lại, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry nhấn mạnh là « trái với một số diễn dịch, Iran đã chấp thuận ngưng làm giàu uranium trên mức 5% tinh túy. Iran đã chấp thuận « hủy và chuyển hoán » khối lượng uranium 20% tồn kho ».
Ngoại trưởng Mỹ nhận định, thỏa thuận đạt được vào đêm thứ Bảy chỉ là « bước đầu », tiến trình tiếp theo khó khăn hơn : Làm thế nào đạt được một hiệp ước toàn diện về hạt nhân của Iran để bảo đảm an toàn cho các đối tác trong khu vực và Israel.