Hà Đình Nguyên
Có lẽ bài viết “Tại sao vội vã…” có tính tổng quát, ngắn gọn, tương đối nêu lên được toàn cảnh quanh cuộc “Triển Lãm” CCRĐ. Tôi xin bày tỏ thêm vài ý kiến.
Cuộc triển lãm làm bật lên ba chủ đề lớn:
- Cuộc Triển Lãm… và CCRĐ.
- Tại sao mở ra cuộc triển lãm?
- Cuộc triển lãm- CCRĐ 1953-1957 tưởng đã chôn vùi, bất ngờ được khai quật lên vào một thời điểm nhạy cảm về chính sách đất đai của Đảng đang gặp nhiều khó khăn chồng chất, và chính cuộc triển lãm đã vô tình kích hoạt nó lên để phơi bày trong xã hội và trên thế giới mạng ở một quy mô rộng lớn về bản chất và sự thật của sự kiện, như nó chưa từng được biết đến một cách đầy đủ và công khai về chiều sâu và diện rộng đến thế, đã thu hút cả những thế hệ chưa từng biết đến, những thế hệ đã biết thì biết sâu sắc hơn. Cuộc triển lãm đã đạt một nội dung quá súc tích tuy ngoài mong đợi!- Tại sao mở ra cuộc triển lãm, là một câu hỏi không kém quan trọng: Tại sao có chủ trương mở ra cuộc triển lãm nầy? Các cách lý giải đếu khó thỏa mãn. Người ta đặt ra các hoài nghi:
(a) hoặc do có kẻ “phá hoại” đảng từ trong đảng, hoặc(b) còn tồn tại trong đảng một thứ tư tưởng Maoisme, kiểu CCRĐ, hoặc
(c) do tầm nhìn quá kém của những người chủ trương và những lãnh đạo cao hơn tán thành chủ trương triển lãm nầy, qua cách giải thích khá vô tư của ông Viện trưởng Bảo tàng Nguyễn Văn Cương.
Ít có người nêu lên ý kiến tán đồng (a) và (b) có lẽ xuất phát từ lòng lương thiện, phần đông nghiêng về giải đáp (c) có lẽ dễ chịu hơn, vì chẳng qua, đây là tầm nhìn chưa tới.
Có người nhận xét đơn giản: Làm triển lãm để có “công trình” mới có cách bỏ túi! Nếu thế thì đơn giản quá, có khi oan cho ông Viện trưởng chăng! Tuy nhiên, có nhiều chuyện đơn giản nho nhỏ tương tự, nhưng có thật ít ai ngờ tới, mà tác hại vô cùng lớn. Những chuyện làm lợi không bằng hại liên quan đến “mặt trận” đấu tranh tư tưởng của bộ máy tuyên huấn, tương tự cuộc triển lãm, là việc thuê 900 tay bút, gọi là dư luận viên, chuyên trách việc hướng dẫn dư luận chống lại tiếng nói khác tiếng nói của Đảng trên mạng internet, đóng vai thế thân cho các nhà tuyên huấn chính thống. Vâng, họ chỉ làm công việc thóa mạ, vu khống, chửi bới, đe dọa… thay vì đối thoại với lý lẽ ôn tồn và có sức thuyết phục. Họ đã hành xử bằng ngòi bút theo phong cách của những lực lượng trấn áp “mặc áo thường” bên cạnh sắc phục công an trên đường phố. Cuộc triển lãm một chiều, dù nói cách nào thì cũng chỉ bộc lộ với người quan tâm một cảm nhận “bạo lực”, xứng tầm với hai chữ “ác ghê”! Một cuộc “triển lãm về sự ác ghê” của Cộng sản thay cho “địa chủ ác ghê”, thì đúng hơn.
Công việc trọng đại mà đảng CSVN giao cho bộ máy Tuyên huấn, điển hình như cuộc “Triển lãm CCRĐ”, hay đội ngũ “900 DƯ LUẬN VIÊN”, đều đã đem lại thành quả bất ngờ, là những con số âm to tướng, mà hằng ngày nó tích tụ, cũng như hằng vạn thứ khác, tạo nên “thế lực thù địch”, chứ không phải thế lực thù địch từ trên trời rơi xuống. Những chuyện đơn cử tượng trưng trên đây chỉ là vài mảng màu trong muôn vàn cái đó đây cùng “tông” màu của bức tranh tổng thể XHCN mà đấng đứng đầu Mohammed Nguyễn Phú Trọng “tiên tri” bằng tầm nhìn “xuyên thế kỷ” của mình, rằng “cuối thế kỷ nó cũng chưa thể hoàn thiện”.
Đó cũng là minh thị chỉ số IQ của thời đại.
Giá như với âm mưu của (a) và (b) thì còn đỡ tệ, vì ít nhất nó rõ ràng, nhưng còn tầm nhìn như (c) thì quả là mù mịt! Cá cắn câu biết đâu mà gỡ. Chim vào lồng biết thuở nào ra! Lưỡi câu của Bắc Kinh, chiếc lồng Chủ nghĩa xã hội.
- Cách đóng cửa cuộc triển lãm?
Dĩ nhiên việc đóng hay mở cánh cửa của Viện bảo tàng Quốc Gia (chứ không phải của tỉnh, thành) là chuyện đơn giản hằng ngày của nhân viên gác cửa, không có gì thắc mắc. Nhưng làm sao đóng lại cánh cửa vô hình của những thứ vô hình đã bay ra, như sự hồi tưởng vừa được kích hoạt, như sự đau khổ vừa mới khơi lên, như tri thức về một lịch sử, và những gì liên quan đến nó…, và những động cơ của sự “mở” là gì, và có “đóng” lại được cái động cơ ấy không?
Hay nhà nước chỉ quan tâm thuần túy về mặt cơ học, việc đóng và mở chỉ là những động tác? Đùng đùng mở ra, thình lình đóng lại. Không một lời xin lỗi, không một văn bản giải thích - chỉ đơn giản một lời tuyên bố của một nhân viên: vì lý do ánh sáng, thế hết! Họ không cẩn trọng với việc làm của mình và coi thường dân chúng, cũng như việc múa bút hằng ngày của 900 dư luận viên.
Cuộc CCRĐ hồi ấy đã kết thúc bằng những lời xin lỗi công khai của ông Võ Nguyên Giáp, đại diện cho Chính phủ và Đảng, cùng với nước mắt của ông Chủ tịch Hồ Chí Minh, với sự giáng chức vụ của ông Trường Chinh - thật giả không ai biết - nhưng nó minh bạch, và dù sự minh bạch ấy trên thực tế chưa thỏa đáng, mà cũng khó thỏa đáng - nhưng không cách nào khác là sự xin lỗi chân thành và phải minh bạch cái đúng và cái sai. Nếu Đảng xưa chưa minh bạch thì Đảng nay lẽ ra càng phải làm rõ hơn, đầy đủ hơn, thay vì toan tính bào chữa, màu mè nâng lên giảm xuống, bóp méo thành tròn, uốn thẳng thành cong… một cách không che giấu được ai. Các ông ở cấp lãnh đạo từ trên ông Viện trưởng trở lên, thì nín khe, như không biết, như việc của ai.
Mới đây, mọi người còn nhớ chuyện của người Nhật, họ công khai giữa trời, trang nghiêm quỳ thành hàng và lớp lớp, để xin lỗi tiền nhân của họ đã xúc phạm những người phụ nữ Hàn Quốc trong chiến tranh thế giới thứ hai nhằm phục vụ nhu cầu tình dục của những người lính trẻ, dù sao cũng là vấn đề của nhân sinh, chưa phải là chuyện giết chóc. Thế mà CCRĐ, là một sự hận thù vô cớ, bịa đặt để hành hạ thể xác và nhân phẩm rồi đem giết theo cách mà nạn nhân đau đớn nhất. Họ van xin về cái lỗi của sự vu khống, chứ không hề đối kháng. Họ bị giết sau khi bị trải qua sĩ nhục, như những tù binh của IS bị giết mà không bị làm nhục, nhưng họ không hề là những người lính thất trận. Họ là đồng bào mình, họ cũng chính là ân nhân của mình. Tôi được xem những hình ảnh bi thương thảm thiết, cùng với những chữ “long trời lở đất” mà chẳng hiểu cái lớn lao vĩ đại đó ở đâu, với ý nghĩa nào! Tại sao lòng thù hận lại được gieo trồng và đưa lên ngôi báu? Lẽ ra, cả 3 triệu đảng viên của đảng CS hôm nay, nên bắt chước người Nhật…
Thế mà ngay cái cách “đóng cửa” cuộc triển lãm cũng không đứng đắn, huống chi là! Lấp liếm, lập lờ là một phong cách?
Trong bài viết: “Vì sao vội vã đóng cửa…”, cuối bài tác giả có nhắc lại phát biểu của một người con địa chủ bị bắn oan, khi xem triển lãm: “Nếu bây giờ có CCRĐ, tôi sẽ là đao phủ” với lời phê bình rằng: “cái tư duy trả thù kiểu mạng phải đổi lấy mạng (ấy) chắc không còn chỗ đứng trong thế giới văn minh ngày nay”.
Tôi hoàn toàn đồng ý với nhận xét của tác giả, song với người trong cuộc - tôi thì hoàn toàn không dính líu gì, và không biết trực tiếp về CCRĐ - không dễ vượt qua, khi mà phía bên lỗi lầm chưa bày tỏ sự nhận biết chân thành điều mà họ gây ra. Phong trào căm phẫn của người Hàn Quốc đối với người Nhật, sau cái xin lỗi chân thành, công khai, chính danh ấy, đã dịu xuống với sự thông cảm sâu sắc của những người hôm nay, về thế hệ đã qua, về bối cảnh lịch sử của chiến tranh, để có thể chung sống hòa bình thân thiện.
Một cái văn hóa không biết xin lỗi, có khi chỉ vì một sự va quẹt xe ngoài đường đã trở thành cái chết. Một đứa trẻ học sinh lấy trộm một cuốn sách đã bị bảo vệ bắt, trói lại, cột căng ra, trưng bày trong tiệm sách với hàng chữ treo trên người “kẻ ăn cắp”. Đó là cái nghiệt ngã của một thứ “văn hóa” bắt chước! Xin nhắc lại một chuyện cũ ở Sài Gòn, một cậu bé nhà nghèo, lang thang trên phố Lê Lợi, ghé vào nhà sách Khai Trí đánh cắp cuốn sách trẻ em, bị ông chủ bắt được. Ông dẫn em lên lầu khuyên nhủ, cậu bé xin lỗi và được ông tặng cho hai cuốn mang về. Sau 30 năm di cư sang nước ngoài, ông chủ quay về, ông tìm gặp và xin chữ ký một nhà thơ mà có bài thơ ông ái mộ. Ông chủ đã bất ngờ một cách hạnh phúc gặp lại cậu bé ăn cắp sách ấy, chính là nhà thơ Đỗ Trung Quân.
Tôi muốn nói về cái văn hóa xin lỗi, tôi cũng rất tin tưởng về cái văn hóa giàu nhân ái của Việt Namthuần khiết, về cái đạo đức truyền thống trong dân gian không lai tạp. Tôi chưa từng nhìn thấy, hay nghe kể lại những câu chuyện truyền khẩu nào từ xa xưa ở các thôn làng Việt Nam về những câu chuyện tương tự như cảnh “đấu tố”. Tôi muốn nói về cái văn hóa “đấu tố”, về cái triển lãm người sai phạm ở tiệm sách, hoặc bị đem đi diễu ở phố để làm nhục, rằng cái đó chỉ có ở Tàu, mà là Tàu của Mao. Và là Mao Cộng Sản.
Cái hận để “mạng đổi lấy mạng” ít ai muốn làm, mà không thể làm được trong một bối cảnh rộng lớn, và đời người thì ngắn ngủi. Nhưng cái hận về một lẽ phải thì ai ai cũng đồng tình, dù sống chết cũng chưa nguôi.
Tôi hiểu lời nói của ông ấy theo cách hiểu của tôi. Và lời nói của ông ấy cũng có tác dụng tích cực, là biểu thị lòng căm giận với cái bất công, không phải để đòi mạng, mà là để hiểu, để dừng lại không gây thêm nữa cái ác, cái độc tài, cái bất công, là để làm cho sự căm phẫn được dịu xuống, được an ủi, thay cho “học thuyết” thế lực thù địch đang được sử dụng, được đề cao, chỉ tạo thêm đối kháng và tích lũy căm thù.
Tôi tự hỏi đến khi nào thì đảng CSVN thôi gọi mình là “Đảng Ta” một cách quá đổi tự hào và bất cân xứng, với thành tích tự ca ngợi như cuộc triển lãm “long trời lở đất”, và chừng nào mà đảng bỏ đi được cái khẩu hiệu “thế lực thù địch” không một lợi ích gì cả, để đừng phải ca cẩm bài ca mị “sợ mất niềm tin của nhân dân”.
Cánh cửa phòng triển lãm thì đã khép lại, nhưng cuộc triển lãm thì còn đang mở ra chưa hề chấm dứt, cho đến khi có một sự xin lỗi trang trọng và ngang tầm để khép lại thật sự, vì nó đã lỡ mở ra! Một của nợ mà đảng CSVN phải biết cách trả và trả một cách chân thành./.
HĐN
Previous Article
Bài đăng
